Szkoła Podstawowa nr 1 im. Marii Curie - Skłodowskiej w Małkini Górnej - Patronka

Patronka

Maria Curie - Skłodowska

http://mec.edu.pl/wp-content/uploads/2016/11/1204_sklodowska-curie1.jpg

Maria Curie- Skłodowska  urodziła się 7 listopada 1867 roku. Dorastała w Warszawie w domu rodzinnym przy ulicy Freta 16. Miała troje starszego rodzeństwa, siostry: Zofię (zmarła w wieku czternastu lat na tyfus), Bronisławę (również wybrała karierę naukową, uzyskała tytuł doktora medycyny, zamieszkała w Zakopanym, gdzie kierowała, założonym wspólnie z mężem, Kazimierzem Dłuskim, sanatorium dla gruźlików) oraz brata Józefa (doktor medycyny, wieloletni ordynator szpitala Dzieciątka Jezus w Warszawie).

scanned from Helena Skłodowska-Szalay:  Ze wspomnień... Nasza Księgarnia, Warszawa  Poland, 1958

Władysław Skłodowski oraz, od lewej, Maria, Bronisława, Helena, 1890 r.

Tradycje naukowe były w rodzinie Skłodowskich silne. Ojciec, Władysław Skłodowski, był nauczycielem i wykładowcą matematyki i fizyki, matka Bronisława z domu Bogunka, pełniła funkcję przełożonej pensji dla dziewcząt. Cała czwórka ich  dzieci dorastała w atmosferze szacunku dla nauki. Edukacji poświęcano dużo czasu i uwagi. Maria była  nieprzeciętnie zdolnym dzieckiem, obdarzonym niezwykłą pamięcią. W roku 1877 oddano ją na prywatną pensję do trzeciej klasy. Była tam najlepszą uczennicą i to ze wszystkich przedmiotów. Wśród książek, które w tym czasie czytała z wielkim zainteresowaniem, były między innymi podręczniki techniczne z biblioteczki ojca. Maria Skłodowska uczęszczała do prywatnej szkoły, później po śmierci jej matki (1877 r.), kiedy sytuacja finansowa rodziny znacznie się pogorszyła, przeniosła się do rządowego gimnazjum, gdyż tylko w ten sposób można było otrzymać prawomocne świadectwo. 12 czerwca 1883 roku, mając zaledwie 16 lat, ukończyła ze złotym medalem szkołę i wyjechała na prawie roczny odpoczynek na wieś. Po ukończeniu szkoły średniej dokształcała się samodzielnie. W roku 1884 zapisała się na tzw. Uniwersytet Latający, nielegalnych uczelni polskich. Nauka odbywała się w nim, w zakonspirowanych grupach w mieszkaniach prywatnych, stale zmienianych, by nie zwracać uwagi policji – stąd nazwa „latający”. Ten sposób zdobywania wykształcenia nie wystarczał jej jednak. Pragnęła bowiem rozpocząć studia akademickie. Rosyjski Uniwersytet w Warszawie był wtedy niedostępny dla kobiet, a na wyjazd za granicę Maria nie miała pieniędzy. Aby je zdobyć, postanawiła zostać nauczycielką domową w rodzinie ziemiańskiej na wsi (w latach 1886-1889). Już wtedy planowała studia w Paryżu, skłaniając swoje zainteresowania ku fizyce i matematyce. W 1889 r. uczęszczała na wykłady w Laboratorium Przemysłu i Rolnictwa.W listopadzie 1891 r. spełniły się jej marzenia. Wyjechała do Paryża na zaproszenie swojej siostry Bronisławy, która mieszkała tam wraz z mężem i zapisała się na wydział matematyczno -przyrodniczy Sorbony. Początkowo mieszkała u siostry i szwagra, a potem wynajęła skromny pokoik w dzielnicy uniwersyteckiej. Po uzyskaniu licencjatu dzięki pomocy Gabriela Lippmana otrzymała stypendium naukowe na badania stali. Wkrótce potem poznała Piotra Curie profesora w Szkole Przemysłowej Fizyki i Chemii w Paryżu. Połączyła ich wspólna pasja, oboje byli zafascynowani światem przyrody. Po krótkim okresie narzeczeństwa, w roku 1895 Maria Skłodowska poślubiła Piotra Curie. Łączyło ich uczucie i życie zawodowe. Po urodzeniu córki Ireny Maria wróciła do pracy w laboratorium i postanowiła podjąć pracę doktorską. Jej tematem  uczyniła odkrycie przez Becquerela promieni uranowych. W trakcie dalszych badań natrafia jednak na kilka innych minerałów, kilkakrotnie silniej promieniujących niż wynika z zawartości w nich uranu. Uczona wysunęła hipotezę, że wskazane minerały zawierają domieszkę jakiegoś nieznanego jeszcze pierwiastka, silniej niż uran emitującego promienie. Żmudne badanie prowadzone przez Marii Curie i jej męża doprowadziły do odkrycia nowego pierwiastka, który nazwany został na cześć Polski "polon". Wiadomość o odkryciu ogłoszono w lipcu 1898 roku. W grudniu tegoż roku małżonkowie Curie wraz z Gustawem Bemontem podali do wiadomości odkrycie drugiego nowego pierwiastka silnie promieniującego. Nazwali go "radem". Emisję promieni Becquerela Maria Curie nazwała radioaktywnością (promieniotwórczością). Samo odkrycie pierwiastków promieniotwórczych polonu i radu nie było ostatecznym rozwiązaniem zagadnienia. Należało teraz wydzielić te pierwiastki w stanie czystym. Od tej pory małżeństwo pracowało razem w szopie, która służyła wcześniej jako prosektorium przy ulicy Lhomond, nie stosując żadnych środków ostrożności i zmagając się z trudnymi warunkami.

                 https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=20426111

 Maria i Piotr poczas pracy w laboratorium.

W 1900 roku Piotr Curie został profesorem nadzwyczajnym na Sorbonie, Maria Curie otrzymała posadę nauczycielki fizyki w seminarium żeńskim w Sevres pod Paryżem. W roku 1903 ukończyła swoją pracę doktorską i otrzymała doktorat Sorbony. W 1903 roku za odkrycia dwóch nowych pierwiastków promieniotwórczych: radu i polonu uczeni zostali odznaczeni Nagrodą Nobla.

http://mec.edu.pl/wp-content/uploads/2016/11/nobel1903.jpg

Nagroda Nobla Piotra i Marii Curie.

W 1904 roku przyszła na świat druga córka państwa Curie – Ewa, późniejsza autorka świetnej powieści biograficznej swojej wielkiej matki. W 1906 roku Piotr Curie zginął pod kołami ciężarowego wozu konnego. Na barki Marii Curie spadł cały ciężar opieki nad dwojgiem dzieci.  Nie załamała się jednak jej działalność naukowa. W tym samym roku Skłodowska objęła po mężu katedrę fizyki na Sorbonie. Pomimo dalszej pracy naukowej, ogromnych sukcesów w tej dziedzinie i wielu prestiżowych odznaczeń odrzucono jej kandydaturę do Francuskiej Akademii Nauk. Kiedy 7 listopada 1911 roku przyznano jej Nagrodę Nobla za wyizolowanie metalicznego radu, zasugerowano Skłodowskiej, by nie pojawiała się osobiście w Sztokholmie, żeby ją odebrać.

https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=6184910

Nagroda Nobla przyznana Marii Skłodowskiej Curie  w  1911 r. 

Były to bowiem czasy, kiedy kobieta-naukowiec budziła ogromną konsternację  w zdominowanym przez mężczyzn świecie nauki. Obecnie Skłodowska jest uważana za ikonę feminizmu ze względu na swoją niezłomną postawę i odwagę w zwalczaniu płciowych stereotypów, chociaż ona sama nie utożsamiała się z powstającym wówczas ruchem emancypantek. Niewątpliwie była jednak pierwszą kobietą - profesorem na paryskiej Sorbonie, pierwszą laureatką Nagrody Nobla z chemii i fizyki i jedyną kobietą odznaczoną tym wyróżnieniem w dwóch różnych dziedzinach. Z inicjatywy Skłodowskiej w 1914 roku powstał Instytut Radowy, bardzo ważny ośrodek badawczy. Po I wojnie światowej badaczka   wyjechała wraz z córkami do Stanów Zjednoczonych, gdzie udało jej się zebrać fundusze na dalsze badania dla Instytutu Radowego, a przede wszystkim finanse na zakup radu. W czasie wojny Maria Skłodowska – Curie zorganizowała w armii francuskiej służbę radiologiczną: urządziła liczne stacje radiologiczne, zmontowała karetki radiologiczne, szkoliła personel do obsługi aparatów rentgenowskich i sama jeździła w ambulansach frontowych z aparatem rentgenowskim, bezpośrednio niosąc pomoc rannym. Po wojnie Maria Curie prowadziła działalność społeczną, biorąc udział w pracach Komisji Współpracy Intelektualnej przy Lidze Narodów. W 1932 roku wraz z siostrą Bronisławą otworzyła w Warszawie szpital, obecnie Centrum Onkologii, któremu przekazała gram radu. Potem wróciła do pracy badawczej. Tym razem były to badania nad aktynem i jonem. W tym czasie współpracowali z nią Irena Joliot – Curie ( córka) i jej mąż, którzy również za swoje badania otrzymali Nagrodę Nobla w 1935 roku. Maria Curie zmarła  4 lipca 1934 roku w sanatorium w Sancellemoz z powodu choroby popromiennej oraz anemii złośliwej.  Jej odkrycia miały rewolucyjne znacznie nie tylko dla fizyki, ale także medycyny. Rad znalazł bowiem zastosowanie w terapii nowotworów złośliwych. Dziś można z całą pewnością powiedzieć, że fizyka i chemia jądrowa swymi korzeniami tkwi w odkryciach małżonków Curie, których nazwisko znane jest nie tylko w świecie nauki.